خبرگزاری مهر - گروه استانها-سمیه نوری: سیزدهمین روز فروردین‌ماه از جشن‌های نوروزی ایران است که در گاهشماری های رسمی ایران پس‌از انقلاب این روز را روز طبیعت نامگذاری کرده اند و از تعطیلات رسمی کشور محسوب می‌شود.
به‌طور کلی در میان جشن‌های ایرانی جشن «سیزده‌بدر» کمی مبهم بوده زیرا مبنا و اساس دیگر جشن‌ها را ندارد و در کتاب‌های تاریخی اشاره مستقیمی به وجود چنین مراسمی نشده‌است، اما در منابع کهن اشاره‌هایی به «روز سیزدهم فروردین» را می‌توان یافت و گفته می‌شود ایرانیان باستان در آغاز سال نو پس از دوازده روز جشن‌گرفتن و شادی‌کردن که به یاد دوازده ماه سال است روز سیزدهم نوروز را که روز فرخنده‌ای است را به باغ و صحرا می‌رفتند و شادی می‌کردند و در حقیقت با این ترتیب رسمی بودن دورهً نوروز را به پایان می‌رسانیدند.
در گاهشماری ایرانی هر روز ماه نام ویژه‌ای دارد که به‌عنوان مثال روز نخست هر ماه را «اورمزد روز» و روز سیزدهم هر ماه ر ا «تیر روز» نامیده‌اند و متعلق به ایزد تیر است و با توجه به اطلاق گرفتن نام ایزد باران می‌توان گفت که تیر نزد ایرانیان باستان نمادی از رحمت الهی بوده‌است و به طور کلی در باور پیشینیان پیش از آشو زرتشت برای اینکه ایزد باران در سال جدید پیروز شود و دیو خشکسالی نابود گردد باید مردمان در نیایش روز تیر ایزد از این ایزد یاد و از او در خواست باریدن باران کنند.
روز طبیعت (سیزده‌بدر) سنت ایرانیان باستان به مناسبت پیروزی ایزد باران بر دیو خشکسالی اَپوش است و از قبل از آشو زرتشت «۱۸۰۰ قبل از میلاد» مرسوم بوده و چنان‌که در کتاب‌ها یافت شده است سیزده بدر دارای سابقه‌ای دست کم چهار هزار ساله است.
همانطور که می‌دانیم سیزدهم فروردین تیشتر روز است و آغاز نیمسال دوم زراعی، و مردمان ایرانی برای نیایش و گرامیداشت تیشتر، ایزد باران آور و نوید بخش سال نیک به کشتزارها و مزارع خود می‌رفتند و در زمین تازه روییده و سرسبز و آکنده از انبوه گل و گیاهان صحرایی به شادی و ترانه سرایی و پایکوبی می‌پرداختند و از گردآوری سبزه‌های صحرایی و پختن آش و خوراکی‌های ویژه غافل نمی‌شدند.
درباره ی سیزده به در (سیزده بدر) هم روایت هست که «… جمشید، شاه پیشدادی روز سیزده نوروز (سیزده بدر) را در صحرای سبز و خرم خیمه و خرگاه بر پا می‌کند و بارعام می‌دهد و چندین سال متوالی این کار را انجام می‌دهد که در نتیجه این مراسم در ایران زمین به صورت سنت و آئین درمی آید و ایرانیان از آن پس سیزده بدر را بیرون از خانه در کنار چشمه سارها و دامن طبیعت برگزار می‌کنند …»
برخی بر این باورند که در روز سیزده بدر باید برای راندن نحسی از خانه بیرون روند و نحسی را در طبیعت به در کنند بعد از سیزده به در جشن‌های نوروزی پایان می‌پذیرد و بخشی دیگر از آئین‌های سیزده بدر را هم باورهایی تشکیل می‌دهند که به نوعی با تقدیر و سر نوشت در پیوند است که برای نمونه فال گوش ایستادن، فال گیری (به ویژه فال کوزه)، گره زدن سبزی و گشودن آن، بخت گشایی و نمونه‌های پرشمار دیگراز مراسم‌های روز سیزده بدر هستند.
از آئین‌های دیگر سیزده بدر که مانند مراسم چهارشنبه سوری و نوروز پر شمار، زیبا و دوست داشتنی است بازی‌های گروهی، ترانه‌ها و رقص‌های دسته جمعی، گردآوری گیاهان صحرایی، خوراک پزی‌های عمومی، بادبادک پرانی، سوارکاری، نمایش‌های شاد، هماوردجویی جوانان، آب پاشی و آب بازی بخشی از این آیین‌هاست که ریشه در باورها و فرهنگ اساطیری دارند که از جمله شادی کردن و خندیدن به معنی فروریختن اندیشه‌های پلید و تیره، روبوسی نماد آشتی، به آب سپردن سبزه‌ی سفره‌ی نوروزی نشانه‌ی هدیه دادن به ایزد آب «آناهیتا» و گره زدن علف برای شاهد قرار دادن مادر طبیعت در پیوند میان زن و مرد، ایجاد مسابقه‌های اسب دوانی که یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشک سالی است.
رسم علف گره زدن در روز سیزده بدر از زمان «کیانیان» تقریباً فراموش شد و در زمان «هخامنشیان» دوباره آغاز شد و تا امروز باقی مانده است.
سیزده بدرِ پیشینیان ما روزی برای ستایش و دعا برای طلب باران فراوان در سال پیش‌رو برای گرامیداشت و پاکیزگی طبیعت و مظاهر آن و زیست بوم مقدس آنان بوده است و در حالی‌که رسوم غلطی که به این آئین اضافه شده است این روز را به روز ویرانی و تباهی طبیعت تبدیل کرده است؛ ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که عدد ۱۳ نحس است.
آش، کوفته و کباب غذایی است که کرمانشاهیان در روز سیزده به در می پزند و در طبیعت بکر و با صفای استان چهارفصل کرمانشاه استفاده می‌کنند.
نظر شما